آیا با آتشم خواهى سوخت اى همه آرزوهایم ؟ پس امیدم کجا رفت و ترسم چه شد؟
سخنانى از حضرت امیر - سلام الله علیه - در ادعیه هست که مى فرماید:
آه ، من قلة الزاد و طول الطریق و بعد السفر و عظیم المورد
آه ! از توشه اندک و راه دراز و دورى سفر و منزلگاه ترسناک !
همانها را این بانو به صورت مناجات ادبى در این شعر گنجانده است . که ره توشه کم است و فکر نمى کنم با این ره توشه کم به مقصد برسم ، آیا براى کمى توشه ناله کنم یا براى طول سفر اشک بریزم ، اى خدایى که نهایت آرزوى منى ، آیا مرا با آتش خود خواهى سوزاند، پس امیدم چه شود؟ چون به تو امیدوار بودم .

رابعه بصریه عدویه

از رابعه عدویه نیز کلماتى آموزنده ، در این زمینه رسیده است . در تاریخ آورده اند که او بسیار اشک مى ریخت ، همین که سخن از آتش به میان مى آمد مدهوش مى شد و مى گفت استغفار نا یحتاج الى استغفار ما از استغفارمان باید استغفار کنیم ، این همان معرفت بلندى است که سالار شهیدان - صلوات الله علیه - در دعاى عرفه عرضه مى دارد:
الهى من کانت محاسنه مساوى فکیف لا تکون مساویه مساوى
خدایا، کسى که خوبى هاى او بدى است ، بدى هایش چگونه بد نباشد، کسى که خوبى خود را خوب بداند، معلوم مى شود - به خیال خودش - به پایه هاى رفیعى دست یافته است . کسى که نماز مى خواند و خیال مى کند که کارى کرده است ، و دیگر نمى داند که همه این توفیقات به برکت لطف الهى است ، کسى که اشکى مى ریزد و استغفارى مى کند و خیال مى کند کار مهمى کرده است ، اینها محاسنه مساوى است ، حسنه او سیئه است ، چه رسد به سیئه او، این بانو هم مى گوید که : استغفار ما خود محتاج استغفار دیگرى است . زیرا همین استغفار نیز مشوب و ناخالص مى باشد. او هرگز چیزى از مردم نمى پذیرفت و مى گفت : ما لى حاجة بالدنیا وقتى شنید، سفیان ثورى مى گوید: و احزناه تا کى ما باید غمگین باشیم ؟ گفت : و اقلة حزناه باید متاءثر باشیم که چرا کم محزون هستیم ، من مى نالم که چرا ناله ام کم است ، تو مى گویى اصل حزن چرا؟ اما من مى گویم : کمى حزن چرا؟
از این بانو سخنان آموزنده دیگرى نیز رسیده است ، از جمله این که به همه توصیه مى نمود که اکتموا حسناتکم کما تکتمون سیئاتکم .
همانگونه که بدى هاى خود را پنهان مى کنید تا کسى نبیند، خوبى ها را هم پنهان کنید، چون اظهار و ظهور خوبى براى یک انسان نقص است ، چرا که خودنمایى است .
بزرگان اهل معرفت مى گویند: ظهور اولیاى الهى در عبودیت براى آنها اولى و لذیذتر است تا در ربوبیت . اگر ضرورت اقتضا نکند، هیچ ولیى از اولیاى الهى معجزه نشان نمى دهد، چون اعجاز، ظهور ربوبیت یعنى مظهر پروردگار شدن است .
ما کان لرسول ان یاتى بایة الا باذن الله
هیچ پیامبرى حق نداشته که آیه و معجزه بیاورد جز با اذن الهى .
اگر اذان خدا نباشد هیچ رسولى معجزه و نشانه اى نمى تواند بیاورد که منظور از اذن در اینجا نیز اذن تکوینى است و با کن فیکون حق شروع مى شود وگرنه هیچ موجودى چه فرشته و چه انسان هیچ کارى با استقلال از او ساخته نیست . تمام عالم با فرمان حق اداره مى شود و آنجا که اعجازى ظهور مى کند این ربوبیت حق است که در کسوت انسان کامل ظهور پیدا کرده است البته جدایى ظاهر، از مظهر، محفوظ است . و تازه این مقام فعل است نه مقام ذات . غرض آن که سیره سالکان و اصل ، این است که در عبودیت ظهور کنند نه در ربوبیت .
این بانو در مورد کسى که خواست کار خیرش افشا شود یعنى میل نمود که در ربوبیت ظهور کند فرمود: حسناتتان را بپوشاند همانطور که سیئاتتان را مى پوشانید و این جزو کلمات قصار اوست : اکتموا حسناتکم کما تکتمون سیئاتکم .
بسیارى از این بانوان تمام شب را بیدار بودند. بعضى ها که نسبت به رابعه عدویه اظهار ادبى مى کردند، مى گفت : در عالم رؤ یا آثار خیرش در طبق هاى نور به من مى رسد. گاهى هم به خودش خطاب مى کرد و مى گفت : یا نفسى کم تنامین و الى کم تنامین یوشک ان تنامى نومة لا تقومین منها الا لصرخة یوم النشور .
یعنى اى نفس چقدر مى خوابى ؟ گویا آن چنان خوابى که فقط با صرخه و فریاد یوم النشور بیدار شوى ، چرا که در آن روز همه را با یک صیحه بیدار مى کنند.
ان کانت الا صیحة واحدة فاذا هم جمیع لدینا محضرون
یک فریاد است و بس ؛ و سپس ناگاه همه در پیشگاه ما حاضرند.
همچنین مى گفت : الهى ما عبدتک خوفا من نارک و لا طمعا فى جنتک بل حبا لک و قصدا للقاء و جهک .
این سخن که به معصومین علیه السلام منسوب است شاگردانشان به آنها تاسى مى کنند. گاهى حالى به آنها دست مى دهد که مى گویند من به خاطر ترس از آتش و شوق به بهشت عبادت نمى کنم بلکه به خاطر حب به محبوب عبادت مى کنم و این ابیات را مى سرایند:

احبک حبین حب الهوى

و حبا لانک اهل لذاک

فاما الذى هو حب الهوى

فشغلى بذکرک عمن سواک

و اما الذى انت اهل له

فکشفک لى الحجب حتى اراک

فلا الحمد فى ذا و لا ذاک لى

و لکن لک الحمد فى ذا و ذاک

تو را دو برابر دوست دارم ، یکى به دلیل علاقه به تو و دیگر براى این که دوست داشتنى هستى .
دوستى از روى علاقه تا آنجاست که غیر تو را از یادم برده است .
دوست داشتنى بودنت نیز به این دلیل است که پرده ها برداشته شده و مى بینمت .
نه شکرانه اولى از من است و نه دومى که هر دو حمد نیز لایق خود تو است .
گاهى حب از ذکر است و گاهى به خاطر آن است که کشف حجاب کردى و ماوراء حجاب را به من نمودى و براى این دو حب من حمد دارم ، اما در حقیقت نه حمد براى حب اول و نه حمد براى حب دوم ، مال من نیست چون خود این حمد توفیقى و یا نعمتى است از ناحیه تو، پس حمد هر دو محبت از آن توست .